Dat de energiesector vandaag twijfelt aan zijn eigen voortbestaan is op zich niks nieuw en men ziet velen dan ook nieuwe zaken proberen om hun dienstverlening of vooral het gebrek ervan op te krikken. Veel energieleveranciers verkopen allerhande slimme thermostaten om hun imago als toekomstig partner voor de klant op te poetsen.
Nu is iedere poging om onze energiehuishouding slimmer te maken en de afnemer bewust te maken van zijn gebruik de moeite waard, alleen is het verre van zeker dat al deze goedbedoelde gadgets hun effect na twee weken niet gaan verliezen. Mensen die in de stad in een appartement wonen (in de toekomst 70% van de bevolking) hebben in de toekomst een zeer gering verbruik (nu al max. 3,5 MWh per jaar) en de mogelijkheden om voor hen minder energie te gaan verbruiken zijn op lokaal niveau eerder beperkt.
In een stad dien je vooral vanuit een centrale strategie te vertrekken om ten eerste het onroerend goed zo passief mogelijk te maken in combinatie met centrale warmte/energie voorzieningen. Size matters geldt zeker voor de verduurzaming van het energieverbruik en we dienen juist weg te gaan van ieder zijn eigen gasboilertje.
De Europese boodschap voor het vierde pakket maatregelen staat daar dan ook haaks op door de wens om iedereen zijn eigen energieding te gaan laten doen. Vanuit efficiëntie oogpunt zoals eerder al omschreven een grote onvoldoende als dit een van de hoofddoelen wordt. In plaats van een nieuw marktmodel te ontwikkelen dat voldoende robuust is om de nodige investeringen op gang te brengen lijkt me dat men de verkeerde keuzes maakt. De toekomst zal het zeggen.
Opvallend aan de ambitie van leveranciers om slimme oplossingen aan te bieden is dat deze allemaal ontwikkeld zijn door start-ups of andere IT bedrijven zoals Google (Nest). Het voortverkopen van producten van anderen kan wat mij betreft moeilijk core business worden en het lijkt me dan ook eerder het pad van de leercurve om te zien wat werkt en wat niet.
De meeste energiebedrijven willen zich een nieuwe huid aan meten zoals een slang, alleen proberen ze na de verwisseling een ander dier te worden en dat lijkt me een hele uitdaging op basis van wat ik zie en lees. De omslag van Engie/Electrabel om ineens zon als energiebron te gaan omarmen lijkt me nog te veel marketing en te weinig strategisch. Zon centraal zetten in onze energiehuishouding is theoretisch een goed uitgangspunt, maar vandaag weinig realistisch. Ondanks de meer dan 30 GW zon in Duitsland is de impact ervan toch nog eerder marginaal te noemen wat betreft het totale deel van de productie.
De focus op platgetreden paden (lees het installeren van zonnepanelen) lijkt me rijkelijk laat voor zo'n groot bedrijf en weinig inspirerend. Benieuwd of het introduceren van de zoveelste installateur, ook al is dat dan Engie, iets wezenlijk gaat veranderen aan de manier waarop deze markt oorspronkelijk tot stand is gekomen dankzij vele duizenden kleine installateurs.
Als ik naar het bedrijf van Elon Musk kijk dat zich bezig houdt met het installeren van zonnepanelen dan zijn de huidige resultaten barslecht. Het voorfinancieren van vele zonne-installaties heeft zoveel geld gekost dat er zware rode cijfers worden geschreven en het is maar de vraag of ze hier nog uitkomen. Het hele gratis verhaal waar wij in Vlaanderen voldoende ervaring mee hebben was uiteindelijk ook hard wakker worden (lees Amerikanen geven hun dak ter beschikking en ze krijgen een installatie zonder 1 euro zelf te investeren).
De wens van onze sector om te evolueren in een samenleving die complexer wordt en waar de ambitie om naar een duurzame energiehuishouding te gaan nog steeds door vele landen wordt onderschreven mag niet verward worden met hetzelfde als je eigen bestaansrecht in twijfel trekken.
Natuurlijk zijn kolen- en kerncentrales relikwieën van de 20ste eeuw, maar dat betekent nog niet dat stabiele grootschalige productie vandaag al iets is wat geen toekomst meer heeft. De economische opleving van de Amerikaanse economie wordt mede gevoed door een overvloed aan dezelfde grootschalige goedkope gascentrales die dankzij schaliegas voor 1/3de van de prijs kunnen produceren. Men ziet nu trouwens ook in Europa de groothandelsgasprijzen sterk dalen waardoor ook hier gascentrales wellicht aan een tweede leven kunnen beginnen. Dit is trouwens vandaag nog verre van zeker, maar de eerste vrachten goedkoop schaliegas uit Amerika zijn al geleverd of onderweg.
Natuurlijk gaan de Amerikanen hun gas hier duurder verkopen, maar toch zal dit de prijs van ons Russisch gas bijvoorbeeld ook gaan drukken. Dat onze sector nood heeft aan vernieuwing mag dan al ten dele waar zijn dat betekent dus niet dat de bestaande wijzen van produceren van elektriciteit niet terug kunnen komen. Kijk maar naar de sterke terugkeer van bruinkool/steenkool in Duitsland ondanks hun Energiewende. Nog nooit zoveel CO2 de lucht in geblazen in Duitsland als vorig jaar ondanks alle nieuwe windmolens en zonneparken.
Dat de grote producenten in Duitsland zoals RWE en E-ON lijken te capituleren en afstand lijken te nemen van hun volledige productiepark is al een tijd aan de gang en een eerste teken aan de wand (hetzelfde geldt trouwens ook voor vele anderen, vorige week nog het lokale Delta energie uit Zeeland die vorig jaar een verlies van 110 miljoen euro in de boeken heeft geschreven door vooral afschrijvingen op hun nieuwe gascentrale die stil staat of toch bijna altijd), maar de eerste tekenen van hun nieuwe aanbod kunnen mij niet overtuigen. Schoenmaker blijf bij je leest geldt natuurlijk niet altijd als je voor een omwenteling staat, maar hier wil ik maar zeggen dat je als grote producent niet zomaar ongestraft afscheid kan nemen van je kernactiviteiten zonder daar de prijs voor te betalen en vooral en eerst een valabel alternatief dient te hebben uitgewerkt. De aandeelhouders van dergelijke mastodonten zijn waarschijnlijk lam geslagen door de vele honderden miljarden euro's afschrijvingen van de laatste jaren, maar ze zouden hun directie tot meer onderbouwing moeten dwingen van hun nieuwe koers.