Of het nu methaan, CO2, stikstof, lachgas of NOX is, zowat alle overheden, bedrijven en burgers worstelen met het terugbrengen ervan. Nu we nog zo’n acht jaar hebben om de uitstoot van broeikasgassen voldoende terug te brengen om de opwarming van de aarde niet hoger dan 1,5 graden te laten worden wordt het menens.
Falen is geen optie want het alternatief is nog veel duurder, zo niet onbetaalbaar of nog erger onleefbaar. Dat Europa in zijn woorden een hoog moreel kompas hanteert is in de wereld wel geweten. Niet dat we een belerend vingertje opsteken maar onze ambities zijn hoog wat het klimaat betreft. En toch worstelen wij even erg als alle landen in de wereld met het vraagstuk van het millennium. Hoe gaan we de groei en welvaart vast kunnen houden terwijl op hetzelfde ogenblik klimaat, milieu mens en dier er ook op vooruitgaan?
Het lijkt een onmogelijk vraagstuk want het aantal variabelen is enorm en de zin voor verandering mag dan groot zijn de wil om te veranderen is dat veel minder. In Nederland bijvoorbeeld worstelt de glastuinbouw sector met het reduceren van zijn CO2 voetafdruk die groot is gezien de zeer intensieve manier van werken. De kassen op temperatuur houden en zorgen voor zuivere CO2 is een constante zoektocht naar evenwichten en in de eerste plaats de betaalbaarheid van dit evenwicht.
De sector noemt zelf de lage gasprijs als oorzaak voor het uitblijven van betere alternatieven gezien energie nu eenmaal de grootste kost is van uw en mijn dierbare paprika. Zowat de helft van de energie gaat in de mooie planten of groenten om te zorgen dat ze tegen de laagst mogelijke kost in de supermarkt komen.
Het is zeker niet zo dat de landbouwsector niet duurzamer wil worden, dit bewijzen de vele testen met geothermie, CO2 opvang en verwerking in de glastuinbouw alleen zitten ze gevangen in de prijs van hun product. De sturing van de prijs bepaald hoeveel geld er kan gespendeerd worden in de verduurzaming van onze diverse economische ketens en hier wringt het spreekwoordelijke schoentje.
Dat zelfs met de veel te lage gasprijs de helft van de kost van het product hieruit bestaat bewijst dat het eindproduct zijnde uw en mijn groente veel te goedkoop is om naar een duurzame vorm te kunnen gaan. Dat gas vandaag de dag vier tot vijf keer goedkoper is dan elektriciteit bij de consument doet de zaak er verder geen goed aan want zo ontstaat de perceptie dat groene stroom duur is. Datzelfde geldt bij uitbreiding bijvoorbeeld ook voor kerosine die ook per liter vele malen goedkoper is dan uw liter benzine bij de pomp. De reden daarvoor is simpel, deze fossiele brandstoffen worden veel lager belast.
De meest vervuilende energie is vandaag de dag vele malen goedkoper omdat hij nu eenmaal onze economie voedt. De weg naar verduurzaming is één van vallen en opstaan en we hebben allemaal gezien wat de bevolking doet als men de dieselprijs iets laat stijgen. Het kot was te klein in Frankrijk en geel werd de dominante modekleur gedurende maanden in Parijs.
Op zich ook heel begrijpelijk want als de mens geen alternatief ziet gaat hij steigeren, de verschuiving van belasting op fossiele brandstoffen moet tegelijkertijd geïntroduceerd worden met de daling van duurzame brandstoffen. Ook zou de overheid zich moeten onthouden van het stop en go beleid waar ze zich al jaren schuldig aan maakt, indachtig het subsidiebeleid van de elektrische wagen die in Nederland toch stillaan kafkaiaanse taferelen tentoon spreidt.
Vele Nederlandse vrienden hebben de laatste vijf jaar nieuwe duurzame wagens gekocht met de hulp van dezelfde overheid die de aanschaf fiscaal stimuleerde om deze het jaar erop weer af te schaffen. Wie kent niet iemand die tot voor kort in een duurzame hybride reed en nu een young timer heeft aangekocht omdat het fiscaal weer interessanter is om in een wagen van meer dan vijftien jaar oud te gaan rijden. Deze reactie is het resultaat van gebrekkig beleid dat in de eerste plaats dient om aan te tonen dat men iets doet wat beter is dan niets.
Hetzelfde geldt voor de subsidie van duurzame energie, dat deze vorm steeds goedkoper wordt is zeker voor een groot deel te danken aan de subsidie en als dusdanig is dit een belangrijk pluspunt te noemen. Maar ook hier verbrand de overheid letterlijk miljarden Euro’s per jaar door te kiezen voor de gemakkelijke oplossing om zijn doelstellingen te bereiken. Het massaal verbranden van houtpellets in kolencentrales of nieuwe biomassacentrales mag dan een eenvoudige manier zijn om het aandeel groene stroom naar boven te krijgen het heeft geen enkele lange termijn toekomst.
Een recent voorbeeld bewijst dat het verbranden van miljarden Euro’s subsidie per jaar ten koste gaat van echte innovatie want dat is geld dat niet in onderzoek en pilootprojecten kan geïnvesteerd worden. Onlangs ging nog een beloftevol technologiebedrijf met getijdenstroom ten onder door een gebrek aan middelen.
Het kiezen van de weg van de minste weerstand is menselijk maar van beleidsmakers mag je meer en beter verwachten. Het “business as usual” overheerst nog steeds en een doorbraak is zeker op korte termijn niet te verwachten. De eendracht binnen de lidstaten in Europa bestaat wel als het op de Brexit aankomt maar op een veel belangrijker onderwerp als klimaat, milieu en economie liggen de meningen nog uiteen. Net als de klimaatverandering en de aanpak ervan is het te hopen dat de protesten tegen het gebrek aan visie en actie blijven doorzetten want we staan nog naar maar aan de start van de grootste marathon aller tijden.