Dat de voorzitter van Creg Dhr. Possemiers (federale energieregulator in België) zijn testament opmaakt na 13 jaar is niet meer dan begrijpelijk. Datzelfde geldt trouwens voor de volledige directie van de Creg die onder zachte dwang vervangen wordt.

Dat het parcours moeilijk en hobbelig is geweest sinds zijn oprichting (1999-2000) is eigenlijk nog een understatement, maar dat is in grote mate te wijten aan externe (lees politieke) factoren. Dat er onder de regeringen van Verhofstadt heel veel tijd verloren is met het liberaliseringproces weten we allemaal, want de Pax Elektrica's klinken dan wel, maar blonken vooral uit aan het gebruik van inhoud en uitvoering.

Wat opvallend is in zijn testament is het gebrek aan zelfreflectie en duidelijkheid naar de redenen van het vertrek van de voltallige directie. Dat het niet boterde tussen de verschillende regeringen (inclusief de huidige) en de federale regulator is al uitvoerig beschreven. Maar blijkbaar over de doden niks dan goeds (hiermee bedoel ik te zeggen dat bij vertrek er kwistig zalf wordt gesmeerd om toch maar iets van consensus te creëren tussen de politieke verantwoordelijken en de directie van de Creg).

Zelfs vorig jaar dreigde de hele directie om ontslag te nemen en op dit ogenblik heeft de Creg de regering voor de rechter gedaagd (terecht trouwens, i.v.m. Omzetting richtlijnen Europa). De wens (of hoop) die deze week in Trends wordt uitgedrukt dat dit een kans is om een onafhankelijke nieuwe directie te plaatsen staat in schril contrast met wat er staat te gebeuren of toch het risico erop. Telt men de jaren ervaring op van de ganse directie dan komt men al snel aan een getal van dik boven de vijftig jaar (eerder naar de 100 jaar) in relevante energiekennis. Het moge duidelijk zijn dat het verlies aan zo veel ervaring en kennis simpelweg niet in een keer is te vervangen.

Mocht er nog enig vertrouwen geweest zijn tussen de regering en de directie dan hadden ze gekozen voor de enige juiste weg en dat is een vervanging van directieleden over een aantal jaren zodat kennis kan worden overgedragen. De motivatie om je kennis over te dragen als je weet dat je niet meer welkom bent, is realistisch gezien niet erg groot.

Een gemiste kans want ongeacht wat men denkt van de slagkracht, kennis is er en zoals we weten is kennis macht. Het is nu net deze groeiende macht (door kennis) die de laatste jaren tot steeds hardere aanvaringen (met o.a. dhr. Magnette) heeft gezorgd en nu gaat men in een keer het kind met het badwater weggooien.

De voorstellen die Dhr. Possemiers doet in zijn afscheidsartikel in Trends zijn op zich wel de moeite waard om te bekijken, maar niet relevant want niemand luistert. Als men je weg wil dan zijn alle ideeën (ook al zijn ze goed) een gesprek voor dovemansoren. Men zal het argument gebruiken dat als iemand 13 jaar de tijd heeft gehad hij deze ideeën reeds geïmplementeerd had kunnen hebben. Gezien het gebrek aan macht gedurende de eerste acht jaren van de Creg is de waarheid echter dat ze eenvoudigweg de middelen niet hadden om dit te doen.

Nu vind ik persoonlijk de scheiding tussen productie en leverancier theoretisch het overwegen waard, maar die bus is allang weg. Men kan nu niet gaan zeggen (retroactief): we gaan nu in het midden van het spel de regels fundamenteel veranderen. Dat transparantie wel noodzakelijk is door bijvoorbeeld de productie en levering juridisch te scheiden is een goed idee om zo mogelijke dominante marktpartijen te kunnen doorlichten.

Wellicht is het oude idee van SMP zo slecht nog niet als middel om dergelijke maatregelen op te leggen (Significant Market Power). Je zou bijvoorbeeld kunnen zeggen dat partijen die meer dan 20 % marktaandeel hebben in productie en/of levering een keuze dienen te maken met welke activiteit ze willen doorgaan.  De lijst gaan opsommen van wat de regulator niet heeft kunnen doen zou veel te lang gaan duren, maar de laatste jaren nam de kennis en macht duidelijk toe en heeft de directie zo toch een positieve noot kunnen geven aan een zeer moeilijk parcours. De kans dat we binnenkort wakker worden zonder regulator (of toch een zonder hoofd) zou wel eens een harde realiteit kunnen worden.