Het schouwspel van de laatste weken was de apotheose van bijna 19 jaar zwalpen over het wel of niet sluiten van de kerncentrales. Iedere regering sinds de wet op de kernuitstap in 2003 heeft vooral zijn best gedaan om niet te (hoeven) beslissen en zo de hete aardappel naar de volgende regering door te kunnen schuiven.
Het absolute laagtepunt was dat de bevoegde federale minister Tinne van der Straeten op enig moment zelfs van omkoping werd beschuldigd, wat op z’n minst een stevige verontschuldiging behoeft want men kan gerust stellen dat we na twintig jaar liberalisering nu voor het eerst een minister hebben met een achtergrond in de sector én inhoudelijke vakkennis over een aantal domeinen in onze energiesector.
Nochtans is niet beslissen ook beslissen zo blijkt nu, want uiteindelijk haalt de tijd je wel in gezien het feit dat als men zelfs maar twee kerncentrales langer wilt openhouden men hier bijna bovenmenselijke inspanningen voor zal moeten doen en kunst en vliegwerk qua wetgevend werk zal moeten bovenhalen.
Nu is dat laatste wel iets wat in de Belgische politiek in dit dossier al vaker is gebeurd, herinner u het dringend langer openhouden van de twee kleinste kerncentrales in 2015 “omdat anders het licht dreigde uit te vallen”.
Hoe dienen we te kijken naar deze dappere kernuitstap die in de wereld nog nooit eerder vertoond is, dan toch niet dat een land afscheid neemt van meer dan 40% van zijn elektriciteitsproductie in minder dan vier jaar tijd?
Vanuit technisch oogpunt is de sluiting van kerncentrales na 40 jaar werking eerder een politieke en maatschappelijke keuze dan een technische. Er zijn legio voorbeelden gaande in Nederland, waar men de huidige kerncentrale al 60 jaar laat werken en men nu zelfs denkt er nog tien jaar bij te doen, en kijk naar de Verenigde Staten waar men de werking van kerncentrales zelfs voor 100 jaar overweegt.
Er is nog een andere essentiële afweging die gemaakt dient te worden wat de komst van hernieuwbare energie betreft. Het is duidelijk dat kernenergie vandaag eerder vertragend dan versnellend werkt. Als er bijvoorbeeld momenten zijn wanneer er teveel windenergie is en de windmolens eerder stilgelegd worden ten voordele van de kerncentrales. Een absurde situatie maar oplosbaar. Plaats morgen naast een kerncentrale een elektrolyser en er is geen reden meer om de windmolens stil te leggen ten voordele van de kerncentrales, want die kunnen dan verder werken op volle kracht. Gevolg is simpel samengevat dat er in plaats van atoomstroom roze waterstof wordt geproduceerd.
De huidige politieke keuze om snel een aantal gascentrales te gaan bouwen en een subsidiegarantie te geven op de werking is domweg geboren uit noodzaak door bijna twintig jaar stilstand en wordt algemeen genomen verkocht als een transitie oplossing die niet vaak hoeft te produceren. Dat laatste staat toch op gespannen voet met de waarheid, want (basislast) kerncentrales vervangen door flexibele gascentrales wilt nog niet zeggen dat er morgen geen behoefte is vanuit bijvoorbeeld de industrie aan (basislast) elektriciteit. Met basislast wordt bedoeld continue en gegarandeerd stroom leveren aan bedrijven die dag en nacht produceren.
Dat deze nieuwe gascentrales gedurende vele jaren dag en nacht op volle kracht dienen te gaan werken zal voor niemand een verrassing zijn, want onze industrie heeft deze stroom echt hard nodig en het is nog maar de vraag of dit betaalbaar zal zijn. Jammer genoeg zijn gascentrales al jaar en dag zowat de duurste vorm van stroom produceren en bepaalt gas dus eigenlijk ook de richting van de prijs op de stroombeurs. Dat gas momenteel richting de 100€ per MWh gaat zorgt er dus voor dat de bedrijven én consumenten de komende tijd met zeer dure stroom zal te maken krijgen. Dit kan en zal op termijn zware verbruikers die hun productieproces op stroom hebben werken wegjagen naar landen met een goedkopere KWh kost.
Verder mag het voor iedereen duidelijk zijn dat de factuur, lees de kost, uiteindelijk gewoon bij de burger zal terecht komen en helaas die is enorm. Naast de 200 miljoen € per jaar subsidie voor de nieuwe aardgascentrales, vergis u niet we gaan dus fossiele brandstoffen nóg langer subsidiëren, is er het indirecte verlies van het stopzetten van de kerncentrales die wellicht zestig, tachtig of honderd jaar hadden kunnen werken. Deze kost berekenen is niet eenvoudig maar hij loopt vlot in de tientallen miljarden Euro’s voor de nv België. Een prijs die wellicht te betalen is dankzij de uitbouw van een nieuwe duurzame energiehuishouding die de komende generaties verzekert van een echte oplossing van het energievraagstuk. En dit met een energiekost die betaalbaar zal zijn dankzij zon, wind, waterstof, A.I. ,geothermie, warmtenetten, batterijen, warmtepompen en energiebesparing.