Nu we het einde van het jaar naderen is het altijd goed om even stil te staan bij afgelopen jaar, maar ook om de blik vooruit te wenden en enkele goed voornemens op te stellen.
Altijd goed om eerst met het slechte nieuws te beginnen, de lawine aan prijsstijgingen blijft rustig doorgaan. Het begint een beetje op de vlucht vooruit te lijken waarin bedrijven en overheden hun stijgende kosten afwentelen op hun klanten. Men delft voor een deel zo zijn eigen graf want er is een breekpunt waarop klanten niet meer bereid zijn om een product af te nemen.
Nu is dat voor een basisbehoefte als water moeilijk dus kunnen de monopolisten ieder jaar weer een forse prijsstijging introduceren. Keuze heb je niet en het enige wat je kan doen is of verhuizen naar een ander land, wat toch met bijvoorbeeld schoolgaande kinderen niet echt een optie is, of gaan besparen op het product of dienst dat je gebruikt.
De prijsverschillen tussen bijvoorbeeld België en Nederland voor een liter water zijn zeer hoog ook al moet gezegd worden dat ieder land bepaalde kosten in nutsproducten onderbrengt. In Nederland kost een kubieke meter water tussen 1 à 2 euro, in België ga je vlot over de 6 euro per kub en verbruik je meer dan het gemiddeld gebruik is het helemaal bingo voor het waterbedrijf.
De lijst van prijsstijgingen is lang, postzegels worden steeds duurder maar iedereen snapt allang dat deze gaan verdwijnen met de digitalisering, treinkaartjes lijken wel maandelijks te stijgen, vlees is al fors duurder geworden maar dat is een goede zaak voor mens, dier en milieu, en zo kan ik nog wel even doorgaan. Duidelijk dat de inflatie begin volgend jaar eerder naar boven zal gaan dan naar beneden.
Positief is wel dat in België men eindelijk iets begint te doen aan de stroomprijzen door er allerlei taksen af te halen waardoor deze iets goedkoper wordt. Alvorens u victorie gaat roepen dien ik u wel te verwittigen dat de netbeheerders met een lawine aan prijsstijgingen gaan komen gedurende de komende jaren door de zogenaamde noodzaak van verzwaring van onze netten. De gasprijs gaat stijgen en dat is maar goed ook want hij staat momenteel bijzonder laag. Zolang men fossiele brandstoffen zoals aardgas blijft ontzien zal de transitie naar een CO2 vrije economie bijzonder moeilijk blijven.
In ieder geval op de korte termijn wordt het verschil tussen elektriciteit en aardgas iets kleiner, kost stroom nu tot vier keer zoveel als aardgas gaat het op korte termijn al zaken naar 3.4 keer duurder en hoopt men dat dit verder gaat dalen naar factor 2.4. Zodra dit realiteit wordt komen warmtepompen op de eerste rij. Verder komt er met ETS2 gelukkig ook een verdere stijging van fossiele brandstoffen zodat we zicht blijven houden op het behalen van de klimaatdoelen.
Op voorwaarde wel dat we onze bedrijven en burgers een volwaardig alternatief bieden om mee te gaan in deze transitie. Onze economie is nu eenmaal gebouwd sinds de 18de eeuw op energie(lees fossiel), de beschikbaarheid en betaalbaarheid ervan. Nu hoor je constant dat onze competitiviteit onder druk staat ten opzichte van China en de Verenigde Staten en dat is voor een deel juist. Het is nochtans maar uitstel voor deze grootmachten want iedereen zal in het duurzame bad moeten.
Europa dient gewoon aan zijn grenzen de echte prijs op producten te zetten als ze onze economische zone binnenkomen. De transitie weg van fossiele brandstoffen is geen eenvoudige maar voor Europa positief daar we zelf massaal veel moeten importeren van deze milieu onvriendelijke producten en dus veel geld naar andere werelddelen zien vertrekken.
In Nederland is het rapport Wennink verschenen waar advies naar voren komt in lijn met het rapport van Draghi. Investeer nu in onze toekomst die nieuwe richtingen zal inslaan. Er staan vele vergezichten in en in die mate is het rapport nog te weinig concreet en te éénzijdig maar dat is logisch. Het is onder andere aan de politiek om een aantal keuzes te maken en geld kun je nu eenmaal één keer uitgeven.
Gezien er veel geld nu al wordt voorzien voor bijvoorbeeld bommen en granaten voor het zogenaamde Rode gevaar tegen te houden wordt het een hele klus om nog middelen vrij te maken voor te investeren in de economie van morgen. Het heilige geloof in onder andere AI wordt ook belicht en hier maakt het rapport toch een te snelle bocht. Ondanks de enorme belofte ervan dient voor een heel groot deel nog bewezen te worden hoe groot de impact gaat zijn en of de grote investeringen die nu al gebeuren ooit gaan worden terugverdiend.
Andere zaken zoals investeren in energie oplossingen zodat onze economie kan rekenen op betrouwbare, schone en betaalbare energie opgewekt liefst op eigen Europese bodem zijn wat mij betreft de kern van het rapport. Goede basisvoorzieningen zoals voedsel, water, energie, onderwijs, zorg en wetenschap zijn de sleutel voor een sterke samenleving. Meer hierover volgende keer.