Deze week is België zwaar onder vuur komen te liggen van de zogenaamde financiële markt en is de rente die betaald moet worden voor leningen met meer dan 1% op een week gestegen. Onrustwekkend op het eerste gezicht zeker, maar dit kan ook positief werken op lange termijn. Geld lenen is te goedkoop geweest of beter gezegd men leende geld voor zowat alles te betalen.
Dat geld lenen zo goedkoop mogelijk moet zijn om investeringen aan te zwengelen is op zich een goede zaak daar deze enerzijds een economie stimuleren en anderzijds ook noodzakelijk zijn. Het probleem zit hem in het geld lenen om operationele kosten te betalen. Ook in bedrijven (buiten start-ups) is het belangrijk dat men voldoende liquide middelen genereert om de dagdagelijkse kosten te kunnen betalen. Een overheid kan men ook vergelijken met een bedrijf voeren (of je financiële huishouding) en men kan dan dus ook dezelfde kerncijfers ontleden. Voor België betekent dit eenvoudig dat de overheid structureel 3 tot 4% jaarlijks te veel uitgeeft en dit gedurende tientallen jaren, vandaar onze torenhoge staatsschuld (de meeste dateert trouwens nog altijd van de jaren zeventig en tachtig).
Dat minister Magnette deze week nogmaals bevestigde dat we bij een strenge winter wel eens een behoorlijk tekort tijdens de piekuren kunnen krijgen voor elektriciteit is geen nieuws (hij noemde minimum 700 MW) en we rekenen dan ook op de mogelijkheid om dan te kunnen importeren. Minstens even belangrijk was de bevestiging dat we de komende twintig jaar voor minstens 30 miljard euro moeten gaan investeren om eenvoudigweg onze bestaande productie te vervangen. Of dit rekening houdt met een jaarlijkse (voorzichtige) geschatte stijging van 0.8% van het elektriciteitsverbruik is niet zeker en nog minder zeker lijkt me de technologiekeuze.
Kiest men voor nieuwe kerncentrales te bouwen, bijvoorbeeld om onze bestaande 5.500 MW te vervangen, dan kom je al snel aan dit bedrag (kijkende naar de explosie van kost in Finland waar men op dit ogenblik met veel vertraging een nieuwe kerncentrale aan het bouwen is) en hierbij moeten dan nog minstens het dubbele aan gas/wkk-centrales bijkomen met dan de rest aangevuld met duurzame energie. Nu krijg je dit allemaal niet voor elkaar in twintig jaar, maar eerder in dertig jaar (en dan moeten we de komende jaren echt een investeringsbeleid krijgen) en komt men eerder aan minimum 45 tot 60 miljard euro, want ook onze netten en het gebruik dienen drastisch vernieuwd te worden zodat decentrale productie ook echt overal mogelijk wordt (lees ook hier zullen keuzes moeten gemaakt worden en dat het dan beleid).
Als men deze week de media aanhoorde dan zou men denken dat de beurs een reflectie is van de echte economie, zowat iedere dertig minuten per dag worden we met onheilspellende berichten om de oren geslagen waar zowat niemand iets van begrijpt of toch minstens geen boodschap aan heeft. Minder dan 1% van de mensen volgt de beurskoersen al jaren en nog minder drijft er handel op en toch horen we iedere dag de koers van de zogenaamde Bel 20. Hoeveel mensen weten wat de Bel 20 is en welke bedrijven erin zitten en waarom? Hopelijk begrijpen de luisteraars dat in de media een ding geldt en dat is dat bad news sells. Hiermee wil ik niet gezegd hebben dat de media hier schuld aan heeft, want overheden moeten hun huishouding op orde krijgen, maar het valt toch op dat er blijkbaar niks anders is om over te praten. Dat er op dit ogenblik grof geld verdiend wordt aan de crisis (crisis is wel heel relatief als je het bestedingspatroon ziet op dit ogenblik) door een aantal professionelen. Zelf is mij bijvoorbeeld ook opgevallen dat bij de aankoop van een woning de Nederlandse banken 1 tot 1.5% meer vragen voor exact dezelfde lening (met of zonder kapitaalsaflossing) dan de Belgische banken. Er wordt ook zonder blikken en blozen gezegd in Nederland dat dit gewoon extra marge is die de bank neemt. Zonder in detail te treden (er bestaat in Nederland zoiets als hypotheekrente aftrek wat er op neerkomt dat de overheid jaarlijks zowat 50% van uw intrest terugbetaalt) is een dergelijk systeem gewoon niet houdbaar en eigenlijk volksverlakkerij eersteklas. Hoeveel mensen hebben een lening genomen zonder kapitaal af te lossen, omdat ze rekenen dat hun huis meer waard wordt? Als ze dan op pensioen gaan dan hopen ze zo een deel over te houden.
Het goede nieuws voor Belgische banken is eigenlijk dat een dergelijk systeem niet bestaat en hun portfolio aan uitstaande leningen dan ook een stuk gezonder is. Dit is mij deze week ook zo bevestigd geworden door een van de grootbanken. De broodnodige investeringen in acht genomen in ons productiepark is het goede nieuws dat er nog banken zijn die zich hier bewust van zijn en ook nog naar de lange termijn denken in plaats van naar de beurskoers van de dag.