Deze week begon onze sector weer de media te domineren door eerst een aanval van Dhr. Vande Lanotte op Electrabel voor een vermeende prijsverhoging na de onlangs doorgevoerde BTW-verlaging.
Nu was dit voor een keer eerder een toeval, daar de elektriciteitsprijzen op de groothandelsmarkten al enige weken licht aan het stijgen zijn. Er werd weer moord en brand geschreeuwd en de bevolking werd gemobiliseerd want onze factuur dreigt met 1 tot 3 euro per maand te stijgen.
Nu wil ik een verhoging van onze samenlevingskost met 1 tot 3 euro per maand per gezin niet minimaliseren maar ik krijg toch het gevoel dat men hier behoorlijk rookgordijnen aan het maken is, of toch minstens de verkeerde accenten legt. De échte financiële kosten die op ons als samenleving afkomen gaan in de duizenden euro's per gezin per jaar en die gaan over de pensioenkost (gezien België zo goed als geen reserves heeft aangelegd), de medische zorg (door de vergrijzing), de afbouw van de enorme staatsschuld (lees: de volgende generaties krijgen een mooi cadeau), de milieukost (wat gaat de klimaatsverandering ons kosten?) en bijvoorbeeld de verduurzaming van onze energiehuishouding.
Het is goed dat onze politici waken over het algemeen belang, alleen is het te hopen dat men binnenkort ook eens dezelfde verontwaardiging gaat opbrengen voor ons prachtige Zilverfonds (voor mijn Nederlandse lezers, het Zilverfonds is een sprookje dat men een tiental jaar geleden in België heeft geïntroduceerd om bepaalde gevulde pensioenfondsen, zoals deze bij Belgacom, leeg te maken, om dan vervolgens iedereen te overtuigen dat er gewerkt werd aan de toekomstige pensioenbom. Deze miljarden werden vervolgens doodleuk in een lopend begrotingsjaar genomen maar de kost voor deze pensioenen werd gewoon naar de toekomst geschoven) maar dat is onwaarschijnlijk.
Nu, terugkomend op de stijgende groothandelsprijzen doet de sector zichzelf ook geen plezier door banale argumenten aan te grijpen als zouden de scheurtjes in de twee (tijdelijk) niet-werkende kerncentrales de oorzaak zijn. Nu kan het best zijn dat de psychologie van mensen zo werkt dat men anticipeert op het slechtste scenario om deze dan vervolgens te vertalen in een toekomstige elektriciteitsprijs maar ook dat is te simpel. Natuurlijk maakt men zich (terecht) zorgen dat in de winter bij strenge vorst in Frankrijk onze import wel eens niet voldoende kan zijn en wij (lees Elia) naar drastische maatregelen dienen te grijpen zoals het afschakelen van de grootverbruikers. Beginnen bij de NMBS tijdens de spitsuren, volgens mij zou dit wellicht wel een stimulerend effect kunnen hebben naar de dames en heren politici als alle treinen stilstaan.
Privébedrijven in de Antwerpse haven gaan afschakelen is geen goed idee om beweging te krijgen in het uitbouwen van een langetermijnvisie en investeringsplan voor onze sector maar de spoorwegen gaan de situatie direct op scherp zetten. Gezien de spoorwegen toch de grootste elektriciteitsverbruiker zijn (meer dan 2Twh op jaarbasis op een totaal van 80Twh voor gans België en dan nog een zeer slecht profiel vermits er grote pieken zijn in het verbruik 's morgens en 's avonds), is het ook fair om deze als eerste af te schakelen. Nu pleit ik helemaal niet voor dergelijk scenario maar ik zeg alleen maar dat dit wel het gewenste effect zal hebben van actie-reactie.
Iedereen die dicht bij het dossier staat weet dat de problemen al begonnen zijn sinds de eerste regering (paars-groen) Verhofstadt toen men op zich de juiste beslissing genomen heeft om de datum aan te kondigen waarop de kerncentrales na veertig jaar trouwe dienst gesloten werden. Alleen heeft men niks in de plaats gesteld en ging men ervan uit dat de marktwerking wel de rest zou doen. De volgende regeringen stonden ernaar te kijken en begrepen dat iets niet goed ging, er kwamen maar geen nieuwe investeringen maar ja, de prijs voor elektriciteit is al jaren zeer laag dus een probleem voor de volgende.
De sector moet ondanks al het geknoei met onze lange termijn energiehuishouding toch komen met oplossingen en stoppen met bang te zijn voor de reactie. Men moet zeggen waar het op staat en de bedragen noemen die nodig zijn om gans ons productiepark te vervangen met 100% CO2-vrije elektriciteitsproductie aangevuld met flexibele, snel opstartende reserves (lees voor het geval er geen wind, zon en opslagreserves zijn).
Dat de prijzen nu (tijdelijk) wat stijgen (ook al is deze nu weer wat aan het dalen) heeft niks te maken met deze lange termijn investeringen maar gewoon met massahysterie van de markt die anticipeert op tekorten. Op zich niet terecht, daar we nog steeds met teveel productie zitten in Noordwest-Europa (lees verkeerde en vooral oude) en dit werd in het vorig stuk van Greenpeace ook juist weergegeven.
Nu Europa wakker is geworden uit zijn gasroes en men roept dat onafhankelijkheid van geïmporteerde fossiele brandstoffen een prioriteit moet worden, ben ik benieuwd met welk onderbouwde visie zij gaan komen om deze duizenden miljarden euro's nodige investering voor de komende decennia in goede banen te leiden. Er is geen sector die nog maar in de buurt gaat komen qua nodige investeringen en dat schijnt men nog steeds niet te beseffen. Welke sector importeert 560 miljard dollar per jaar (aan fossiele brandstoffen) en heeft de kans (en noodzaak) om dit geld voor een heel groot deel gewoon binnen Europa te houden?