Dat energie in België veel meningen losmaakt is op zich positief te noemen, energie dient ook centraal te staan in onze samenleving. Energie zorgt ervoor dat we kunnen genieten van het welvaartsniveau dat we nu hebben. Zonder energie direct terug naar de donkere middeleeuwen. Daarom is het jammer dat het zo vaak gaat over prijs in het energiedebat en vooral de perceptie ervan (dit weekend nog in de Tijd). Men vindt het altijd te duur, maar is dat wel zo? Zijn de marges van de producenten dan zo gigantisch? Als men de huidige jaarcijfers van de energiebedrijven ziet dan kleuren deze dieprood.

Dat bedrijven als Apple of Samsung megawinsten maken over de ruggen van laagbetaalde Chinezen die onder ongezonde omstandigheden onzer aller heilige smartphones in elkaar zetten is voor niemand een probleem. Dat kinderhandjes in het Oosten onze duurbetaalde Nikes 10 tot 12 uur per dag maken in plaats van studies aan te vangen is ook geen probleem. Maar proberen om een weg te vinden uit onze fossiele verslaving is volgens zogenaamde opiniemakers wel een probleem. Dat er fouten worden gemaakt is zeker want men betreedt nieuwe wegen.

Niemand weet wat de juiste weg (of wegen) is naar een duurzame energietoekomst, maar wellicht is het nuttig om een aantal denkpistes te lanceren. Ten eerste de kostprijs, dat we bijvoorbeeld in België een tijdelijk probleem hebben met de groene stroomcertificaten is eenvoudig op te lossen. Verhoog de quota voor de leveranciers voldoende zodat de netbeheerders er niet mee blijven zitten. Waar zitten de regulatoren?

Ten tweede, wat is duur? Europa importeert jaarlijks een slordige 560 miljard dollar aan fossiele brandstoffen (grootste deel olie), maar hier kraait geen haan naar. Als men het dus over duurzame energie en zijn kostprijs heeft dient men ook er direct bij te vermelden hoeveel minder fossiele brandstof we dus dienen te gebruiken en dit van de kost af te trekken. Gebeurt dit vandaag? No way.

Duurzaam duur? De kostprijs van kernenergie is vele malen hoger. Niet alleen de bouw van kerncentrales is blijkbaar alleen maar mogelijk als bijvoorbeeld de Engelse overheid 40 jaar subsidie geeft. Vergeleken met de tien of vijftien jaar subsidie voor duurzame energie dus meer dan het dubbele. Iemand die deze kostprijs meeneemt in de vergelijking? No way.

Daar moet je dan nog bij nemen dat er om de twintig jaar nog wel ergens een kleine kernramp gebeurt en de kost hiervan in Fukushima wordt al minimum op 200 miljard euro geschat. Trouwens zonder dat men vandaag zeker is dat het hier bij blijft want over de lange termijn effecten heeft men geen idee van. Iemand die deze kostprijs meeneemt in de vergelijking? No way.

Dat de fossiele hype in China nu al zorgt voor gezondheidsproblemen is voor iedereen duidelijk, maar binnen twintig tot dertig jaar zal deze gaan exploderen. De megawolken van smog stoppen trouwens niet aan de grens en gelukkig landen deze nu ook al aan de Westkust in Amerika. De berekening van de medische kost is onbegonnen werk, maar het is een veelvoud van de kernramp in Fukushima. Iemand die deze kostprijs meeneemt in de vergelijking? No way.

Zo kan ik nog wel even doorgaan, maar dat gaat ons te ver brengen. De moraal is hier dat als je een kostprijscalculatie probeert te maken van duurzame energie je iets verder moet kijken dan je neus (of kennis) lang is en al deze bovenstaande factoren dient mee te nemen in de vergelijking. Eigenlijk weet iedereen al de uitslag van een dergelijke vergelijking, namelijk dat duurzame energie bij ver de goedkoopste is. Hoef je trouwens geen Einstein voor te zijn gezien wind en zon bijvoorbeeld gratis zijn (daarmee wil ik zeggen dat er geen brandstof in deze technologieën moet, eenmaal zij werkzaam zijn).

Het grote manco van deze vergelijking is dat wij gewoonweg de kost niet zelf willen betalen en de maatschappelijke kost gewoon doorduwen naar de volgende generaties. Men zegt wel dat de politiek de moed niet heeft, maar eigenlijk is dat niet waar, het is de kiezer zelf die de moed niet kan opbrengen van verandering. Ja, het is waar dat energie nooit meer goedkoop zal zijn en zelfs fors duurder moet worden zodat we er veel minder van gaan gebruiken.

De vraag van de zware industrie voor goedkoop schaliegas omdat de Amerikanen het ook hebben is begrijpelijk vanuit hun korte termijn denken (winstmaximalisatie) en als dusdanig hebben zij geen enkel belang in het denken in volgende generaties. We dienen als Europa het voorbeeld te geven en de echte CO2 kost op al onze producten te gaan brengen en dus ook van deze producten die vanuit buiten Europa komen. Dat Japan, China en de VS mee in bad moeten is al eerder gezegd, maar iemand moet als eerste beginnen.